Dollemansweg 2

3.1.1 Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte

De Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte (SVIR) is op 13 maart 2012 vastgesteld. In deze visie schetst het Rijk de ambities tot 2040 en de doelen, belangen en opgaven tot 2028. Het Rijk formuleert in de SVIR de volgende drie hoofddoelen om Nederland concurrerend, bereikbaar, leefbaar en veilig te houden voor de middellange termijn (2028):

• 1. het vergroten van de concurrentiekracht van Nederland door het versterken van de ruimtelijk economische structuur van Nederland;
• 2. het verbeteren, in stand houden en ruimtelijk zeker stellen van de bereikbaarheid waarbij de gebruiker voorop staat;
• 3. het waarborgen van een leefbare en veilige omgeving waarin unieke natuurlijke en cultuurhistorische waarden behouden zijn.

Anders dan in de Nota Ruimte gaat de structuurvisie uit van het adagium 'decentraal, tenzij'. Het Rijk kiest voor een selectieve inzet van Rijksbeleid op slechts 13 nationale belangen. Voor deze belangen is het Rijk verantwoordelijk. Buiten deze 13 belangen, die nader zijn uitgewerkt in het Besluit algemene regels ruimtelijke ordening, hebben decentrale overheden beleidsvrijheid. Afspraken over verstedelijking, groene ruimte en landschap laat het Rijk over aan de provincies en gemeenten.

3.1.2 Besluit Algemene Regels Ruimtelijke Ordening (Barro)

De Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte bepaalt dat voor een beperkt aantal onderwerpen de bevoegdheid om algemene regels te stellen zou moeten worden ingezet.De SVIR bepaalt welke kaderstellende uitspraken zodanig zijn geformuleerd dat deze bedoeld zijn om beperkingen te stellen aan de ruimtelijke besluitvormingsmogelijkheden op lokaal niveau.

Het Besluit algemene regels ruimtelijke ordening (Barro), ook wel bekend als de AmvB Ruimte, geeft de juridische kaders die nodig zijn om het vigerende ruimtelijk Rijksbeleid te borgen. In het Barro zijn de nationale belangen opgenomen. Slechts daar waar een directe doorwerking niet mogelijk is zoals bij het Gelders Natuurnetwerk (GNN, voormalig Ecologische Hoofdstructur) en bij de Erfgoederen van uitzonderlijke universele waarde, is gekozen voor indirecte doorwerking via provinciaal medebewind. Voor deze onderwerpen voorziet het besluit ook niet in de (definitieve) begrenzing. Ten aanzien van deze begrenzing is bepaald dat de provincies die grenzen (nader) bepalen.

3.1.3 Ladder van Duurzame Verstedelijking

In de SVIR is de 'ladder voor duurzame verstedelijking' geïntroduceerd. De ladder is vastgelegd als proces vereiste in het Besluit ruimtelijke ordening (Bro). Het Bro bepaalt dat als een bestemmingsplan nieuwe stedelijke ontwikkeling mogelijk maakt, de toelichting moet voldoen aan de hieronder genoemde voorwaarden:

• a. er wordt beschreven dat de voorgenomen stedelijke ontwikkeling voorziet in een actuele regionale behoefte;
• b. indien uit de beschrijving, bedoeld in onderdeel a, blijkt dat sprake is van een actuele regionale behoefte, wordt beschreven in hoeverre in die behoef te binnen het bestaand stedelijk gebied van de betreffende regio kan worden voorzien door benutting van beschikbare gronden door herstructurering, transformatie of anderszins;
• c. indien uit de beschrijving, bedoeld in onderdeel b, blijkt dat de stedelijke ontwikkeling niet binnen het bestaand stedelijk gebied van de betreffende regio kan plaatsvinden, wordt beschreven in hoeverre wordt voorzien in die behoefte op locaties die, gebruikmakend van verschillende middelen van vervoer, passend ontsloten zijn of als zodanig worden ontwikkeld.

Voordat de ladder voor duurzame verstedelijking (de ladder) wordt toegepast, moet een afweging plaatsvinden of het een 'nieuwe stedelijke ontwikkeling' betreft. De Bro heeft het begrip 'stedelijke ontwikkeling' als volgt gedefinieerd: “ruimtelijke ontwikkeling van een bedrijventerrein of zeehaventerrein, of van kantoren, detailhandel, woningbouwlocaties of andere stedelijke voorzieningen”. Volgens het Bro en ladderplicht is er sprake van een bedrijfsontwikkeling wanneer er meer dan 1.500 m2 BVO wordt ontwikkeld.

3.1.4 Toetsing aan het Rijksbeleid

Geconcludeerd kan worden dat er in het kader van het SVIR er geen sprake is van een nationaal belang. Het GNN is ondergebracht bij de provincie Gelderland, het heeft daardoor vanuit het Rijk geen directe doorwerking op het plangebied. De beoogde ontwikkeling is niet beschouwd als een stedelijk ontwikkeling volgens de definitie van het Bro en ladderplicht aangezien er geen sprake is van een bedrijfsontwikkeling van meer dan 1.500 m2 BVO. Een verantwoording in het kader van duurzame stedelijke ontwikkeling kan om die reden achterwege blijven.

3.2.1 Omgevingsvisie Gelderland

Op 9 juli 2014 (geactualiseerd op 8 juli en 11 november 2015) heeft de provincie Gelderland de Omgevingsvisie Gelderland vastgesteld. De Omgevingsvisie komt daarmee in de plaats van de Structuurvisie Gelderland uit 2005. Met de Omgevingsvisie kiest de provincie voor een gezamenlijke aanpak met gemeenten, maatschappelijke organisaties, ondernemers en particulieren van de maatschappelijke opgaven voor de komende vijf à tien jaar. Hierbij staan twee hoofddoelen centraal:

• 1. een duurzame economische structuur;
• 2. het borgen van de kwaliteit en veiligheid van onze leefomgeving.

Deze doelen versterken elkaar en kunnen niet los van elkaar gezien worden. Economische structuurversterking vraagt om een aantrekkelijk vestigingsklimaat. Dat is meer dan een goede bereikbaarheid en voldoende vestigingsmogelijkheden. Het betekent ook een aantrekkelijke woon- en leefomgeving met de unieke kwaliteiten van natuur, water en landschap in Gelderland. In deze Omgevingsvisie staat het 'fysieke' in de leefomgeving centraal. Tegelijk zit er een sterke 'sociale' component aan de opgaven voor sterke steden en een vitaal landelijk gebied.

Nadere invulling van de ambities

De provinciale hoofddoelen zijn in vertaald in provinciale ambities. Afhankelijk van het accent van de ambitie, zijn zij in de Omgevingsvisie opgenomen onder 'Divers', 'Dynamisch' of 'Mooi' Gelderland. Per ambitie is de aanpak op hoofdlijnen beschreven. De nadere invulling vindt plaats via provinciale uitvoeringsprogramma's en in samenwerking met partners. Voor de regio Achterhoek is bijzondere aandacht.

Regio Achterhoek

Het plangebied is onderdeel van de regio Achterhoek. De regio Achterhoek heeft een duidelijk landschappelijk profiel en is 'bekend in Nederland'. De volgende kwaliteitsambities zijn van belang voor de regio Achterhoek:

• I. gezamenlijk werken aan een economisch en sociaal vitaal buitengebied en zorgen voor leefbaarheid in de kernen;
• II. aandacht voor ruimtelijke kwaliteit door verbetering van de landschappelijke kwaliteit én door verbetering van de leefbaarheid, de sociale cohesie op het platteland, de werkgelegenheid en het economisch bruto product van het platteland;
• III. een agrarisch toekomstperspectief ontwikkelen met gebruikmaking van de gebiedsdynamiek onder voorwaarde van behoud van de ruimtelijke kwaliteit;
• IV. beheer en inrichting van het landschap meer integreren met activiteiten die baat hebben bij een mooi en goed onderhouden landschap (verdienlandschap);
• V. verder ontwikkelen van een duurzame en innovatieve economie met aandacht voor de maakindustrie en gebruik van hernieuwbare energie;
• VI. streven naar een vitale leefomgeving, anticiperend op de krimp, met transitie van de woningvoorraad en afstemming van het voorzieningenniveau;
• VII. zorgen voor voldoende verplaatsingsmogelijkheden en verbindingen tussen de regio en omliggende gebieden en binnen de regio, met specifieke aandacht voor (OV-) bereikbaarheid en breedband. Ten aanzien van natuur en landschap streeft het provinciaal beleid naar een compact en hoogwaardig stelsel van onderling verbonden natuurgebieden en naar behoud en versterking van de kwaliteit van het landschap. De opgaven zijn:
  • a. het behouden en mogelijk vergroten van de biodiversiteit (soortenrijkdom) in de natuur;
  • b. het verbinden van de Gelderse natuur met natuurgebieden in aangrenzende provincies en Duitsland;
  • c. het betrekken van de mensen in een gebied bij het beheer van hun natuur en landschap.

Gelders Natuurnetwerk

In het Gelders Natuurnetwerk is het plangebied onderdeel van het deelgebied Korenburgerveen. Korenburgerveen is een landschap dat zich kenmerkt als hoogveengebied met bijzondere gradiënten en rand zones. Het is een gebied met bijzondere vegetaties zoals levend hoogveen, overgangsmoerassen, blauw grasland, vochtige heide, berken broek en beek begeleidend bos. Het dorp Meddo verbindt het Korenburgerveen met het Zwillbrocker Venn in Duitsland. Het gebied rondom de spoordijk Winterswijk - Zutphen, onderdeel van de ecologische verbindingszone Baakse Beek - Venegoot, is van belang als leefgebied en migratie zone voor reptielen en de ijsvogel vlinder. Deze ecologische verbindingszone verbindt het gebied tevens met andere schraallandreservaten. Voor het Korenburgerveen zijn de volgende ontwikkelingsdoeleinden voor natuur en landschap opgesteld:

• I. ontwikkeling hoogveen vegetaties en overgangsmoerassen (galigaanmoerassen), vochtige heide en blauw graslanden, met bijbehorende flora en fauna
• II. ontwikkeling gradiënten in basen rijkdom door kwel en contact met de ondergrond; opheffen verdroging
• III. ontwikkeling biotopen voor reptielen en amfibieën (m.n. kamsalamander, heikikker)
• IV. ontwikkeling ecologische verbinding Baakse Beek - Veengoot met beken, beekoevers, poelen, natte graslanden en moeras, beschutte, zonnige plekjes (spoordijk), opgaande landschapselementen, etc.
• V. ontwikkeling uitwisseling met de omgeving en vermindering barrière werking N18 en N319
• VI. ontwikkeling bosranden en overgangen naar cultuur gronden, heide en schrale graslanden
• VII. ontwikkeling biotopen voor vogels van bossen en cultuur gronden
• VIII. ontwikkeling cultuurhistorische patronen (bijv. ontginningen, houtwallen) en beheers vormen
• IX. ontwikkeling ecosysteem diensten

Het Korenburgerveen is tevens onderdeel van de Groene Ontwikkelingszone en het Nationaal landschap Winterswijk. De volgende twee alinea's gaan hier dieper op in.

Groene Ontwikkelingszone (GO)

De GO bestaat uit terreinen met een andere bestemming dan bos of natuur die ruimtelijk vervlochten zijn met het (GNN). Het gaat vooral om landbouwgrond, maar ook om terreinen voor verblijfs- en dagrecreatie, infrastructuur, woningen en bedrijven. Het plangebied maakt deel uit van de GO en herbergt kenmerkende natuurwaarden. Voor de Groene ontwikkelingszone zijn de volgende ontwikkelingsdoelen voor natuur en landschap op de locatie kansrijk: opgesteld:

• I. ontwikkeling biotopen voor reptielen en amfibieën (m.n. kamsalamander, heikikker)
• II. ontwikkeling ecologische verbinding Baakse Beek - Veengoot met poelen, natte graslanden en moerasjes, beschutte, zonnige plekjes (spoordijk), opgaande landschapselementen, etc.
• III. ontwikkeling bosranden en overgangen naar cultuur gronden, heide en schrale graslanden
• IV. ontwikkeling biotopen voor vogels van bossen en cultuur gronden
• V. ontwikkeling cultuurhistorische patronen (bijv. ontginningen, houtwallen) en beheersvormen

Nationaal Landschap Winterswijk

Het plangebied is onderdeel van het Nationaal Landschap Winterswijk. De volgende kernkwaliteiten worden aan het Winterswijkse landschap toegekend:

• Kleinschalig, organisch gegroeid halfopen landschap met afwisseling van bosjes, houtwallen, landbouwgrond, lanen, beken, boerderijen (oostelijke helft kleinschaliger dan westelijke helft);
• Rijk aan microreliëf (steilranden, essen en eenmansessen), een duidelijke terrasrand (westzijde);
• Meanderende beken in smalle dalen als doorgaande structuren, met natuurlijke begroeiing (elzen en essen) in halfopen landschap, overstromingsvlaktes in laagtes;
• Fraaie, open essen (opvallend groot op de plateaurand van Aalten tot Groenlo) en bijzondere broekgebieden;
• Historisch nederzettingspatroon, vervlochten in het landschap: oude boerderijplaatsen (zoals scholtenhoeven), vele gehuchten en grotere nederzettingen.

Op onderstaande afbeelding is het plangebied weergegeven.

GNN (bron: Omgevingsvisie Gelderland)

De bestemmingsplanwijziging vindt plaats in het GO. Dit is alleen mogelijk indien de ecologische en landschappelijke kernkwaliteiten van het gebied worden versterkt. De ecologische verbindingszone Baakse Beek - Venegoot zal niet worden aangetast door de bestemmingsplanwijziging. Voor het behoud van de kernkwaliteiten van het Nationaal Landschap Winterswijk is de Omgevingsverordening het juridisch vangnet in geval het provinciaal belang in het geding raakt.

3.2.2 Omgevingsverordening Gelderland

Op 24 september 2014 (geactualiseerd op 8 juli en 11 november 2015) heeft de provincie Gelderland de Omgevingsverordening Gelderland vastgesteld. In de Omgevingsverordening zijn regels (randvoorwaarden) opgenomen passend bij de provinciale aanpak van ambities en doelen uit de Omgevingsvisie.

In de verordening is bepaald dat in een bestemmingsplan alleen activiteiten mogelijk zijn die de kernkwaliteiten van een Nationaal Landschap behouden of versterken.

In een bestemmingsplan dat betrekking heeft op gronden gelegen binnen de Groene Ontwikkelingszone (GO) worden geen nieuwe grootschalige ontwikkelingen mogelijk gemaakt die leiden tot een significante aantasting van de kernkwaliteiten van het betreffende gebied, tenzij:

• I. geen reële alternatieven aanwezig zijn;
• II. sprake is van redenen van groot openbaar belang;
• III. de negatieve effecten op de kernkwaliteiten, de oppervlakte en de samenhang zoveel mogelijk worden beperkt;
• IV. de overblijvende negatieve effecten op de kernkwaliteiten, de oppervlakte en de samenhang gelijkwaardig worden gecompenseerd overeenkomstig het bepaalde in de artikelen 2.7.1.1, derde tot en met zesde lid, en 2.7.1.3.

Voor onderhavig plan geldt dat de bedrijfsactiviteiten gebiedsgebonden zijn en verplaatsing is om die reden niet gewenst en economisch niet rendabel. Ingaande op punt lll en punt lV, moet de nieuwe bebouwing in het beoogde plan zo dicht mogelijk bij de bestaande bebouwing worden geplaatst. Met daarbij als voorwaarde dat dit moet gebeuren op locaties met een zeer beperkte natuurwaarde om het negatieve effect op de kernkwaliteiten te minimaliseren.

3.2.3 Gelderse Ladder

Voor een goede afweging van keuzes voor locaties van nieuwe gebouwen, staat de 'Gelderse ladder voor duurzaam ruimtegebruik' centraal. De juridische basis hiervoor is de ladder voor duurzame verstedelijking die het Rijk heeft vastgelegd in het Bro. Dit houdt in dat in bestemmingsplannen die voorzien in een stedelijke ontwikkeling moet worden aangegeven hoe met de ladder is omgegaan (behoefte, bestaand stedelijk gebied, bereikbaarheid).

Aangezien de juridische borging is vastgelegd in het Bro en is getoetst in paragraaf 3.1.3 ,is de Gelderse Ladder niet nogmaals opgenomen in de Omgevingsverordening.

3.2.4 Toetsing aan het provinciaal beleid

Het provinciale beleid ten aanzien van natuur en landschap is in grote lijnen een voortzetting van het beleid zoals verwoord in de Structuurvisie Gelderland 2005 en bijbehorende uitwerkingen. Dit beleid vindt rechtstreekse doorwerking in het bestemmingsplan "Integrale herziening buitengebied Winterswijk". Het bestemmingsplan geeft nadere regels omtrent de voorwaarden om mee te werken aan een initiatief, zie paragraaf 2.4.

Door de geplande bestemmingsplanwijziging en plaatsing van nieuwe bebouwing zullen de kernkwaliteiten van het gebied worden aangetast. Om te waarborgen dat de effecten op de natuur worden geminimaliseerd en de kernkwaliteiten naar saldo juist worden versterkt, hebben gemeente Winterswijk en Schödinger Advies tijdens een veldbezoek voorwaarden opgesteld in overleg met de initiatiefnemer. De concrete maatregelen beschreven in paragraaf 2.3 zijn door middel van een voorwaardelijke verplichting vastgelegd in de regels behorende bij dit plan. De maatregelen zijn naar verhouding voldoende om de negatieve effecten te minimaliseren en per saldo is sprake van een versterking van de kernkwaliteiten natuur en landschap.

3.3.1 Visie Buitengebied

In lijn met het provinciale ruimtelijke beleid streeft de gemeente Winterswijk naar behoud van het cultuurlandschap. Bestaande waarden worden daarbij beschermd, verloren waarden worden terug gebracht en nieuwe landschappelijke waarden worden gecreëerd. De praktische uitwerking hiervan wordt toegespitst op specifieke landschapstypen. Hiermee worden de bestaande diversiteit en afwisselingen in het landschap gewaarborgd en verder verbeterd. Bij het nemen van maatregelen of het opstellen van beleid kiezen wij voor maatwerk, waar nodig op perceelsniveau.

Dit vraagt om flexibel beleid en goede samenwerking tussen de overheden en de burgers. Per saldo wordt de kwaliteit van het buitengebied (of een specifiek gebiedstype daarbinnen) behouden of versterkt bij iedere ontwikkeling die plaats vindt. De manier waarop de bewoners van Winterswijk met het landschap om zijn gegaan is bepalend geweest voor de huidige ‘vorm’ van dit landschap. Dit heeft geleid tot een landschap dat historisch waardevol is, erkend en gewaardeerd wordt.

De gemeente Winterswijk is de eerst aangewezen overheidsinstantie die het lokale landschappelijke belang behartigt. In haar vertaling van het nationale beleid spreekt de gemeente van een cultuurlandschap. Het behartigen van het landschappelijk belang gebeurt op twee manieren:

• I. beschermen van waardevolle elementen;
• II. ontwikkelen van nieuwe functies en/of nieuwe kwaliteitselementen.

Deze inspanning is gericht op behoud of versterking van het cultuurlandschap. Behouden alleen is echter niet genoeg. Het landschap is een dynamisch geheel dat ontstaat door de specifieke samenhang van de delen. Daarom worden nieuwe ontwikkelingen toegestaan. Deze nieuwe ontwikkelingen (bijvoorbeeld zorgboerderijen, niet-agrarische werkfuncties, recreatie etc.) leveren een bijdrage aan het buitengebied (landschap, economie, leefbaarheid etc.). Het cultuurlandschap is een dynamisch geheel. De gemeente wil gebruik maken van de veranderingen die optreden, ten gunste van het cultuurlandschap en de bewoners en gebruikers. Het behoud van authenticiteit en kwaliteit van gebouwen en groen staat hoog in het vaandel van gemeentelijk beleid. Karakteristieke groene landschapselementen dienen in het gemeentelijk beleid te worden beschermd. De aandacht gaat daarbij primair uit naar dragers van het landschap, bijzonder kwetsbare elementen, moeilijk te vernieuwen elementen en zeldzame elementen.

De veelheid van kleine elementen is daarbij karakteristiek voor Winterswijk. Private initiatieven voor landschapsversterking worden van groot belang geacht. Behoud van karakteristieke openheid vraagt daarbij bijzondere aandacht. Het gaat om zowel kleinschalige openheid, bijvoorbeeld van essen, als meer grootschalige in het jonge ontginningslandschap.

Zoals hiervoor is beschreven, geldt behoud en ontwikkeling van het agrarische cultuurlandschap als een belangrijk beleidsuitgangspunt voor het gehele buitengebied van Winterswijk. Dit landschap heeft een belangrijke op zichzelf staande waarde. Dit wordt in het bestemmingsplan tot uitdrukking gebracht door het overgrote deel van het gebied, namelijk alle agrarische gronden zoals alle zogenaamde veldkavels (weilanden en akkers) en alle zogenaamde bouwvlakken (erven) waarop de bedrijfsbebouwing van agrarische bedrijven is gelegen, te bestemmen tot ‘agrarisch cultuurlandschap’. Met deze naamgeving wordt benadrukt dat naast het agrarisch gebruik, evenzeer de landschappelijke waarde van belang is die in belangrijke mate met dit gebruik samenhangt.

3.3.2 Landschapsontwikkelingsplan

Op 4 november 2009 is het Landschapsontwikkelingsplan (LOP) vastgesteld. Het LOP is de basis voor de uitvoering van landschapsprojecten en bevat het kader voor de invulling van het 'ja-mits' en 'nee- tenzij' beleid voor 'Waardevolle Landschappen' zoals verwoord in de Structuurvisie Gelderland 2005. De Structuurvisie is inmiddels vervangen door de Omgevingsvisie (zie paragraaf 3.2.1). Op termijn zal de provinciale ambitie ten aanzien van natuur en landschap worden uitgewerkt in een Gebiedenatlas. Dit is in wezen een actualisering van onder andere het LOP. De hoofddoelstelling van het LOP is het bewaren en bevorderen van de unieke landschappelijke, ecologische en cultuurhistorische waarden die Winterswijk heeft, om een bijdrage te leveren aan:

De hoofddoelstelling van het LOP is het bewaren en bevorderen van de unieke landschappelijke, ecologische en cultuurhistorische waarden die Winterswijk heeft, om een bijdrage te leveren aan:

• I. Versterking van de leefomgeving van bewoners en de waarborging van het cultureel erfgoed voor toekomstige generaties door functies op adequate wijze te situeren, te combineren en vorm te geven;
• II. Stimulering van lokale en regionale alternatieven voor verbetering van het landschap, waarbij samenhang, identiteit, verscheidenheid en beleefbaarheid van het landschap worden versterkt;
• III. Stimulering van particulieren en burgers in het uitvoeren van adequaat beheer van eigendommen, tot participatie in de beleidsuitvoering en tot het nemen van initiatieven als invulling van de eigen verantwoordelijkheid voor het behoud en de versterking van de kwaliteit van de leefomgeving;
• IV. Vorming van een helder referentiekader voor de beoordeling van en het stellen van voorwaarden bij ruimtelijk relevante ingrepen vanuit de optiek van landschapskwaliteit.

Het plangebied is getypeerd als 'heide- en broekontginningenlandschap'. Uitgangspunt is dat met de ontwikkeling de kernkwaliteiten worden behouden en versterkt. Kenmerken van het heide- en broekontginningenlandschap zijn:

• I. de rechtlijnige structuur van ontsluiting en kavelindeling;
• II. de grootschaligheid. Er is een solitaire boom aanwezig. Erfbeplanting is grotendeels afwezig. Indien aanwezig bestaat het uit een enkel lijnelement.
• III. het bodemgebruik dat overwegend uit grasland en bos (hoofdzakelijk naaldbos) bestaat. De bossen zijn vooral ten behoeve van de mijnhoutproductie aangelegd.

In het LOP zijn de verschillende landschapstypen onderverdeeld in deelgebieden, waarin de specifieke kenmerken uitgebreid zijn beschreven. Het plangebied ligt in het deelgebied 'Het Tuunterveld'. Het Tuunterveld is een heide- en broekontginningenlandschap tussen Winterswijk en het Korenburgerveen. Het gebied is zeer gradiëntrijk door de lage natte gebieden in het veen en de omgeving van de Corleseweg en het hooggelegen Rommelgebergte.gebied is grootschalig van karakter met boscomplexen en open velden. Het valt op dat in dit gebied nog veel beplantingen vóórkomen die ook op de kaart van 1925 staan. Het veencomplex en de esgronden ten zuiden van het Rommelgebergte zijn van grote cultuurhistorische waarde. Het overige deel van het gebied scoort in het zuiden hoofdzakelijk ‘midden’ en in het noordelijke deel hoofdzakelijk ‘laag’ voor cultuurhistorie.

Net als de Visie Buitengebied zijn de kernkwaliteiten uit het LOP vertaald in het bestemmingsplan Integrale herziening buitengebied Winterswijk. Dit plan sluit aan op de systematiek van eerder genoemd bestemmingsplan.

3.3.3 Toetsing aan het gemeentelijk beleid

Het huidig niet-agrarische gebruik van het plangebied is strijdig met het vigerend bestemmingsplan. Het plan voorziet in een legalisatie, een nieuw bedrijfsgebouw te realiseren en een bestaand bedrijfsgebouw uit te breiden. Ter compensatie wordt een deel van het bouwvlak verkleind en gewijzigd ten behoeve van het waardevolle agrarische cultuurlandschap. In de planopzet paragraaf 2.3 zijn voorwaarden opgesteld die door middel van een voorwaardelijke verplichting zijn vastgelegd in de regels behorende bij dit plan.

Het plan is gelegen in een agrarisch cultuurlandschap waarbij de belangrijkste voorwaarden gegeven in de Visie buitengebied en het LOP zijn dat waardevolle elementen worden beschermd en dat nieuwe functies en/of kwaliteitselementen een bijdrage moeten leveren aan het buitengebied. Het beoogde plan voorziet met de compensatie per saldo in een versterking van de landschappelijke waarden. De nieuwe functie agrarische bedrijfsmechanisatie, -constructie en loonwerkbedrijf levert een economische bijdrage en daarmee een bijdrage aan de leefbaarheid in het gebied. Hiermee voldoet het plan aan de ambities en doelstellingen van het gemeentelijk beleid.

4.1.1 Milieuzonering

Het aspect bedrijven en milieuzonering gaat in op de invloed die bedrijven kunnen hebben op hun omgeving. Deze invloed is afhankelijk van de afstand tussen een gevoelige bestemming en de bedrijvigheid. Milieugevoelige bestemmingen zijn gebouwen en terreinen die naar hun aard bestemd zijn voor het verblijf van personen gedurende de dag of nacht of een gedeelte daarvan (zoals woningen). Daarnaast kunnen ook landelijke gebieden en/of andere landschappen belangrijk zijn bij een zonering tot andere, minder gevoelige, functies zoals bedrijven.

Bij een ruimtelijke ontwikkeling kan sprake zijn van al aanwezige bedrijvigheid en van nieuwe bedrijvigheid. Milieuzonering zorgt er voor dat nieuwe bedrijven een juiste plek in de nabijheid van de gevoelige functie krijgen en dat de (nieuwe) gevoelige functie op een verantwoorde afstand van bedrijven komen te staan. Doel hiervan is het waarborgen van de veiligheid en het garanderen van de continuïteit van de bedrijven als ook een goed woon- en leefklimaat voor de gevoelige functie.

Milieuzonering beperkt zich tot milieuaspecten met een ruimtelijke dimensie zoals: geluid, geur, gevaar en stof. De mate waarin de milieuaspecten gelden en waaraan de milieucontour wordt vastgesteld, is voor elk type bedrijvigheid verschillend. De 'Vereniging van Nederlandse Gemeenten' (VNG) geeft sinds 1986 de publicatie 'Bedrijven en Milieuzonering' uit. In deze publicatie is een lijst opgenomen, met daarin de minimale richtafstanden tussen een gevoelige bestemming en bedrijven en waarbij de grootste richtafstand maatgevend is. Indien van deze richtafstanden afgeweken wordt dient een nadere motivatie gegeven te worden waarom dat wordt gedaan. Het belang van milieuzonering wordt steeds groter aangezien functiemenging steeds vaker voorkomt. Hierbij is het motto: 'scheiden waar het moet, mengen waar het kan'. Het scheiden van milieubelastende en milieugevoelige bestemmingen dient twee doelen:

• het reeds in het ruimtelijk spoor voorkomen of zoveel mogelijk beperken van hinder en gevaar bij gevoeligebestemmingen;
• het bieden van voldoende zekerheid aan de milieubelastende activiteiten (bijvoorbeeld bedrijven) zodat zij de activiteiten duurzaam, en binnen aanvaardbare voorwaarden, kunnen uitoefenen.

Planspecifiek

Het betreft een bedrijf met uiteenlopende bedrijfsactiviteiten:

• werkzaamheden voor het constructie- en mechanisatiebedrijf: las- en staalwerk, knippen, kanten, draaien, frezen, onderhoud en machinebouw (in hoofdzaak activiteiten voor het onderhoud aan landbouwmachines en het maken en repareren van stalinrichting);
• paardenstalling met 10 boxen, waarvan 3 voor eigen gebruik en de rest voor de verhuur;
• agrarisch loonwerk;
• beheer van grasland, maïsland en bos.

De maatgevende afstand is geluid met bijbehorende richtafstand van 100 m. De dichtstbijzijnde woning ligt op meer dan 100 meter afstand van het plangebied, zie onderstaand figuur. De afstand van 100 meter voor het aspect geur bij SBI-code 0150 is dan niet van toepassing. Op grond van het Activiteitenbesluit geldt voor deze omgeving voor het aspect geur een minimaal aan te houden afstand van 50 meter. Zie voor verdere onderbouwing paragraaf 4.1.2.

Afstand volgende woning tot plangebied

De bedrijfsactiviteiten zijn gericht op particulieren en (agrarische) bedrijven in de omgeving en zijn kleinschalig van aard en omvang. Het is vanuit het perspectief van milieuzonering (geluid) niet wenselijk dat deze activiteiten zich uitbreiden naar een grotere schaal. Om dit te bereiken zijn deze activiteiten in de regels behorende bij dit bestemmingsplan gemaximeerd, zodat uitbreiding van de activiteiten is uitgesloten. Met in achtneming van het bovenstaande vormt het aspect milieuzonering geen belemmering voor de uitvoerbaarheid van dit plan.

4.1.2 Geur

De Wet geurhinder en veehouderij (Wgv) is van toepassing op vergunningplichtige veehouderijen. Het betreft alle bedrijven die niet onder de werkingssfeer van het Activiteitenbesluit vallen (met name intensieve veehouderijen). Een vergunning is nodig bij het houden van meer dan 1.200 vleesrunderen, 2.000 schapen/geiten, 3.750 gespeende biggen, 200 stuks melkrundvee (exclusief vrouwelijk jongvee), 340 stuks melkrundvee (inclusief vrouwelijk jongvee), 100 paarden/pony's (exclusief dieren in opfok), 50 overige landbouwhuisdieren, 750 zeugen, 2.000 vleesvarkens, 40.000 stuks pluimvee of 0 pelsdieren.

Activiteitenbesluit

Vanaf 1 januari 2013 is het Activiteitenbesluit ook van toepassing op agrarische activiteiten. Agrarische bedrijven hebben geen vergunning meer nodig als al hun activiteiten onder de reikwijdte van het Activiteitenbesluit vallen. Dit zijn type B-bedrijven, zoals veehouderijen, kinderboerderijen (en andere bedrijven die kleinschalig dieren houden), glastuinbouwbedrijven, bedrijven met teelt in gebouwen, bedrijven met open teelt, agrarische loonwerkers en losse opslagen (bijvoorbeeld mest).

Daarnaast zijn er bedrijven die nog wel een omgevingsvergunning milieu nodig hebben. Voor hen gelden de voorschriften uit hoofdstuk 3 van het Activiteitenbesluit naast de omgevingsvergunning milieu. Dit zijn type C-bedrijven. Het gaat hierbij om IPPC-bedrijven, bedrijven met dieraantallen boven de drempels uit het Besluit omgevingsrecht, nertsenhouderijen en bedrijven die mest vergisten. Verder kan een Omgevingsvergunning Beperkte Milieutoets (OBM) nodig zijn voor het houden van bepaalde aantallen dieren: een OBM vanwege fijn stof of een OBM vanwege milieueffectrapportage.

Voor geurhinder is in het Activiteitenbesluit een soortgelijk beoordelingskader opgenomen als in de Wgv. Zo gelden binnen en buiten de bebouwde kom dezelfde normen als in de Wgv. Ook de geurbelasting wordt bepaald volgens het bepaalde in de Wgv. Hetzelfde geldt voor het meten van de afstanden.

Planspecifiek

Het houden van 10 paarden valt onder de werkingssfeer van het Activiteitenbesluit milieubeheer. Voor paarden is geen geuremissiefactor bekend. Het is daarom voldoende om te toetsen aan de ten opzichte van geurgevoelige objecten aan te houden vaste afstanden van 50 en 100 meter. Het bedrijf voldoet ruimschoots aan deze afstanden.

Andersom is sprake van geurgevoelige objecten binnen het bedrijf. Het gaat hierbij om de bedrijfswoning (waaraan nu niets verandert) en de (uit te breiden) werkplaats. Die objecten worden vanwege de tot het bedrijf behorende paardenhouderij gezien als geurgevoelige objecten, die onderdeel uitmaken van een veehouderij. In dat geval hoeft enkel te worden getoetst op de ten opzichte van omliggende veehouderijen aan te houden vaste afstand van 50 meter. In deze situatie wordt ruimschoots aan die afstand voldaan.

4.1.3 Bodem

In het kader van een bestemmingsplan dient aangetoond te worden dat de kwaliteit van de bodem en het grondwater in het plangebied in overeenstemming is met het beoogde gebruik. De bodemkwaliteit kan namelijk bepalend zijn voor de mogelijke functie van het plangebied. Aan de hand van beschikbare bodem informatie of het feitelijk uitvoeren van bodemonderzoek wordt vastgesteld of de bodemkwaliteit geschikt is voor de toekomstige bestemming. Mocht de bodemkwaliteit niet geschikt blijken, dan moet aangetoond worden dat de noodzakelijke (sanerings)maatregelen financieel haalbaar zijn.

De bodemkwaliteit van het perceel is niet eerder met een bodemonderzoek vastgesteld. Op basis van het Provinciaal georegister is er geen aanleiding om de locatie als verdacht aan te merken en zijn er geen verontreinigingen bekend. De ontwikkeling is geen gevoelige functie in het kader van het Besluit bodemkwaliteit. Voor het bestemmingsplan is geen nader onderzoek vereist, omdat geen sprake is van de bouw van verblijfsruimte(n). Vanuit het aspect bodem zijn er geen belemmeringen voor de uitvoering van het plan.

Het perceel is in het Provinciale georegister als ''asbestverdacht'' aangemerkt, omdat mogelijk sprake is van erosie van asbesthoudend bouwmateriaal (bijvoorbeeld dakbedekking) of een erfverharding bestaande uit puin-/sloopafval. De kansenkaart geeft weer, hoe groot de kans is op aantreffen van asbest in de bodem. De kans op de aanwezigheid van asbest in bodem is afgeleid van de ouderdom van gebouwen in de buurt. De asbestkansenkaart geeft alleen het vermoeden van de aanwezigheid van asbest weer. Of er werkelijk asbest in de bodem aanwezig is, kan alleen door middel van gericht bodemonderzoek worden vastgesteld.

Asbestkansen Dollemansweg 2

Op de kaart is de locatie aangemerkt als grote kans op asbest, dit betekent dat er een kans van meer dan 20% aanwezig is op het aantreffen van asbest. Voor toekomstige uitvoering van werkzaamheden zoals bouwen en/of landschappelijke aanpassingen geldt dat: wanneer asbestverdacht materiaal op of in de bodem wordt aangetroffen of anderszins zintuiglijke afwijkingen worden waargenomen het werk direct gestaakt dient te worden en de gemeente te informeren.

4.1.4 Lucht

In de Wet Milieubeheer gaat paragraaf 5.2 over luchtkwaliteit. Deze paragraaf vervangt het Besluit Luchtkwaliteit 2005 en staat ook wel bekend als de Wet luchtkwaliteit. De Wet luchtkwaliteit introduceert het onderscheid tussen 'kleine' en 'grote' projecten. Kleine projecten dragen 'niet in betekenende mate' (NIBM) bij aan de verslechtering van de luchtkwaliteit. Een paar honderd grote projecten dragen juist wel 'in betekenende mate' bij aan de verslechtering van de luchtkwaliteit. Het gaat hierbij vooral om bedrijventerreinen en infrastructuur (wegen). Wat het begrip 'in betekenende mate' precies inhoudt, staat in een de algemene maatregel van bestuur 'Niet in betekenende mate bijdragen' (Besluit NIBM). Op hoofdlijnen komt het erop neer dat 'grote' projecten die jaarlijks meer dan 3 procent bijdragen aan de jaargemiddelde norm voor fijn stof en stikstofdioxide (1,2 microgram per m3) een 'betekenend' negatief effect hebben op de luchtkwaliteit. 'Kleine' projecten die minder dan 3 procent bijdragen, kunnen doorgaan zonder toetsing. Dat betekent bijvoorbeeld dat lokale overheden een woonwijk van minder dan 1.500 huizen niet hoeven te toetsen aan de normen voor luchtkwaliteit. Deze kwantitatieve vertaling naar verschillende functies is neergelegd in de Regeling 'niet in betekenende mate bijdragen'.

Planspecifiek

In onderhavige situatie gaat het om legalisatie van bestaande bedrijfsactiviteiten. Bij die legalisatie dient de maximale invulling van de huidige bestemming vergeleken te worden met de invulling in de nieuwe situatie (maximaal vanuit oogpunt van het aspect lucht). Daartoe dient een raming te worden gemaakt van het aantal extra vervoersbewegingen. Een lastige opgave omdat loonwerkbedrijf 'A' een ander type bedrijf is met een ander verkeerspatroon dan loonwerkbedrijf 'B'.

Gelet op hetgeen bestemmingstechnisch mogelijk wordt gemaakt is het aannemelijk dat in elk geval niet méér dan 100 extra voertuigbewegingen op een weekdaggemiddelde voor zullen komen (en vermoedelijk minder, en zeker minder in vergelijking met de voertuigbewegingen welke de laatste jaren feitelijk plaats vinden). Het betreft een worst case benadering. Indien genoemd aantal van 100 voertuigbewegingen per weekdag ingevuld wordt in de 'nibm-tool' van Infomil bij een aandeel vrachtverkeer van 70% blijkt dat de bijdragen 'niet in betekenende mate' bij draagt aan de luchtkwaliteit ter plaatse en wordt daarmee uitvoerbaar geacht. Zie onderstaande figuur.

NIBM tool berekening

Op basis van het bovenstaande resultaat is geen nader onderzoek nodig, het plan draagt niet in betekenende mate bij aan de concentratie van stikstofdioxide en fijn stof in de lucht. Daarnaast blijkt uit de jaarlijkse rapportage van de luchtkwaliteit (https://www.nsl-monitoring.nl/viewer) dat er, in de omgeving van het plangebied, langs wegen geen overschrijdingen van de grenswaarden aan de orde zijn. Een overschrijding van de grenswaarden is ook in de toekomst niet te verwachten. Het aspect luchtkwaliteit vormt geen belemmering voor de uitvoering van dit plan.

4.1.5 Geluid

De mate waarin het geluid, het woonmilieu mag belasten, is geregeld in de Wet geluidhinder (Wgh). De kern van de wet is dat geluidsgevoelige objecten worden beschermd tegen geluidhinder uit de omgeving. In de Wgh worden de volgende objecten beschermd (artikel 1 Wgh):

• woningen;
• geluidsgevoelige terreinen (terreinen die behoren bij andere gezondheidszorggebouwen dan categorale en academische ziekenhuizen, verpleeghuizen, woonwagenstandplaatsen);
• andere geluidsgevoelige gebouwen, waaronder onderwijsgebouwen, ziekenhuizen en verpleeghuizen, andere gezondheidszorggebouwen dan ziekenhuizen en verpleeghuizen die zijn aangegeven in artikel 1.2 van het Besluit geluidhinder (Bgh):

• 1. een verzorgingstehuis;
• 2. een psychiatrische inrichting;
• 3. een kinderdagverblijf.

Het beschermen van deze geluidsgevoelige objecten gebeurt aan de hand van vastgestelde zoneringen. De belangrijkste geluidsbronnen die in de Wgh worden geregeld, zijn: industrielawaai, wegverkeerslawaai en spoorweglawaai. De Wgh stelt dat in principe de geluidsbelasting op geluidsgevoelige ruimten niet de 48 dB mag overschrijden. Indien nieuwe geluidsgevoelige functies worden toegestaan, stelt de Wgh de verplichting akoestisch onderzoek te verrichten naar de geluidsbelasting ten gevolge van omliggende (spoor)wegen en industrieterreinen. Het volgend figuur geeft de geluidskaart weer van de nabije omgeving:

Geluid in nabije omgeving plangebied

Industrielawaai

In de nabijheid van het plangebied is geen (al dan niet gezoneerd) industrieterrein aanwezig.

Weg- en railverkeerslawaai

Ten noordoosten van het plangebied op 1,1 km afstand ligt de provinciale weg N18. Het plangebied valt buiten de zonering van de N18.

Planspecifiek

Een loonbedrijf met nevenfuncties is zelf geen geluidgevoelige functie in de zin van de Wgh, maar kan wel een geluidsbelastende functie voor haar omgeving zijn. Ten aanzien van geluid ten opzichte van de omgeving anders dan geluid van weg- en railverkeer en industriezones, voorziet de Wet milieubeheer (Activiteitenbesluit) en is in paragraaf 4.1.1 een afweging opgenomen onder het kopje planspecifiek (Het gemeentelijk geluidbeleid van februari 2016 hanteert voor het buitengebied dezelfde uitgangswaarden als het Activiteitenbesluit). Op basis van deze afweging kan worden gesteld dat het aspect geluid in het kader van de Wgh de uitvoering van dit plan niet belemmert.

4.1.6 Externe veiligheid

In december 2015 is de Beleidsvisie externe veiligheid vastgesteld. Uitgangspunt van deze beleidsvisie is de toepassing van verschillende restrictieniveaus voor het al dan niet toestaan van risicovolle bedrijven op bedrijventerreinen. Elk bedrijventerrein is gekoppeld aan een restrictieniveau. Nieuwe risicobedrijven die onder het Bevi vallen worden dus niet per definitie uitgesloten, maar dit is wel als restrictieniveau opgenomen. Het oprichten van nieuwe risicovolle bedrijven buiten bedrijventerreinen wordt tevens niet per definitie uitgesloten, al moet wel rekening worden gehouden met een optimale ruimtelijke ordening en veiligheid.

Externe veiligheid gaat om het beperken van de kans op en het effect van een ernstig ongeval voor de omgeving door:

• het gebruik, de opslag en productie van gevaarlijke stoffen (inrichtingen);
• het transport van gevaarlijke stoffen (autowegen, buisleidingen, waterwegen en spoorwegen);
• het gebruik van luchthavens.

Het externe veiligheidsbeleid richt zich op het beperken van de risico's voor de burger door bovengenoemde activiteiten. Hiertoe zijn risico's gekwantificeerd, namelijk door middel van het plaatsgebonden risico en het groepsrisico.

Plaatsgebonden risico (PR)

Het plaatsgebonden risico is de berekende kans per jaar, dat een persoon overlijdt als rechtstreeks gevolg van een ongeval bij een risicobron, aangenomen dat hij op die plaats permanent en onbeschermd verblijft. Een plaatsgebonden risico van 10-6 betekent dat omwonenden van bijvoorbeeld een LPG-tankstation op die plaats een kans van één op een miljoen hebben om als gevolg van een ramp te overlijden.

Groepsrisico (GR)

Dit is de kans dat een groep mensen overlijdt door een ongeval met gevaarlijke stoffen. Groepsrisico wordt niet uitgedrukt in een risicocontour maar in een FN-curve, waarbij het aantal slachtoffers wordt afgezet tegen de cumulatieve kans die ze als groep hebben om te overlijden. Het groepsrisico moet worden gezien als een maat voor maatschappelijke ontwrichting. Het externe veiligheidsbeleid is verankerd in diverse wet- en regelgeving.

Besluit externe veiligheid inrichtingen (Bevi)

Met het Bevi zijn risiconormen voor externe veiligheid met betrekking tot bedrijven met gevaarlijke stoffen wettelijk vastgelegd. Het Bevi heeft tot doel zowel individuele burgers als groepen burgers een minimum beschermingsniveau te bieden tegen een ongeval met gevaarlijke stoffen. Om dit doel te bereiken verplicht het Bevi gemeenten en provincies bij besluitvorming in het kader van de Wet milieubeheer (Wm) en de Wet ruimtelijke ordening (Wro) afstand te houden tussen (beperkt) kwetsbare objecten en risicovolle bedrijven.

Het Bevi regelt hoe gemeenten moeten omgaan met risico's voor mensen buiten een bedrijf als gevolg van de aanwezigheid van gevaarlijke stoffen in een bedrijf. Afstanden die aangehouden moeten worden, worden bepaald door het plaatsgebonden risico van een risicovolle activiteit.

Besluit transportroutes externe veiligheid (Btev)

De Circulaire Risiconormering vervoer gevaarlijke stoffen (Crnvgs) is per 1 april 2015 vervangen door dit besluit. Het besluit is van toepassing op initiatieven die liggen binnen de invloedsgebieden van transportroutes met vervoer van gevaarlijke stoffen. Het besluit maakt gebruik van het zogeheten Basisnet voor de beoordeling van de risico's vanwege transport van gevaarlijke stoffen.

Besluit externe veiligheid buisleidingen (Bevb)

Het externe veiligheidsbeleid voor transport van gevaarlijke stoffen (hoge druk aardgasleidingen en K1, K2, K3 vloeistofleidingen) door buisleidingen is verwoord in het Besluit externe veiligheid buisleidingen. De normstelling is in lijn met het Bevi.

In de verschillende besluiten en de circulaire is de verantwoordingsplicht voor het groepsrisico opgenomen. Deze verantwoording houdt in dat iedere wijziging met betrekking tot planologische keuzes moet worden onderbouwd en verantwoord door het bevoegd gezag. Dit geldt ook wanneer het resultaat onder de oriëntatiewaarde blijft. De verantwoordingsplicht van het groepsrisico houdt in dat, naast de rekenkundige hoogte van het GR tevens rekening gehouden dient te worden met een aantal kwalitatieve aspecten. Hiertoe behoren in het bijzonder de aspecten "zelfredzaamheid" en "bestrijdbaarheid".

In artikel 13 lid 3 van het Bevi is vastgelegd dat de regionale brandweer in de gelegenheid gesteld moet worden om te adviseren. Dit advies gaat in op het groepsrisico en de mogelijke gevolgen van het plan wat betreft de mogelijkheden van risicovermindering en rampenbestrijding en de zelfredzaamheid van de bevolking binnen het invloed gebied van de risicobron. Eenzelfde bepaling is ook opgenomen in artikel 12 lid 2 van het Bevb.

Bij een nieuwe ruimtelijke ontwikkeling dient te worden getoetst aan de externe veiligheidswet- en regelgeving. Voorliggend plan maakt niet de vestiging van een Bevi-inrichting, de realisatie van een route gevaarlijke stoffen of de aanleg van een buisleiding mogelijk.

Uitsnede risicokaart met 500 m zone rondom het object (bron: risicokaart.nl)

In het kader van goede ruimtelijke ordening is inzichtelijk gemaakt of er risicofactoren in of in de nabijheid van het plangebied liggen. Op basis van de risicokaart Nederland (zie bovenstaande afbeelding) bevinden zich ten aanzien van het plaatsgebonden risico in de directe omgeving van het plangebied geen stationaire of mobiele bronnen. Ook een verantwoording van het groepsrisico kan achterwege blijven. Nader onderzoek voor externe veiligheid is niet noodzakelijk. Het aspect externe veiligheid is geen belemmering voor de uitvoerbaarheid van dit plan.